Bilgilopedim, Ansiklopedik Bilgiler, Ansiklopedi, Bilgi Öğren, Dini Bilgiler, Tıp Bilgileri, Özgür Ansiklopedi

Endonezya Cumhuriyeti Ekonomik Durumu

Endonezya Cumhuriyeti

Genel Ekonomik Durum

Güneydoğu Asya ile Avustralya anakaraları arasında uzanan bir adalar grubu devleti olan Endonezya’nın karasuları toplam yüzölçümünün yaklaşık olarak dört katı kadardır . Kuzeyde Malezya , doğuda Papua Yeni Gine ile komşu olup batısında ve güneyinde Hint Okyanusu bulunmaktadır . Sadece Papua Yeni Ginesi ile kara sınırı bulunmaktadır . 13 bin kadar adasıyla Endonezya pek çok önemli ticari ve stratejik su yollarını kontrol etmektedir . Endonezya topraklarının yarısından fazlası ormanlık olup önemli bir bölümü de dağlık ve volkaniktir .

Bağımsızlığını ancak 1945’te kazanmış olan Endonezya , 1950’li ve 1960’larda yaşadığı büyük iktisadi sorunların ardından iktisadi hedeflerini 5 yıllık kalkınma planları ile belirlemektedir . Kararlı iktisadi idare ülkenin istikrarlı bir büyüme oranı tutturmasını sağlamıştır . Bu büyüme oranı 1970-96 döneminde yıllık %6’nın üzerinde gerçekleşmiştir ve 1960’larda fakir ülkeler sınıfında yer alan Endonezya 1996 yılında gerçekleştirdiği 1150 $’lık kişi başına gelirle orta gelirli ülkeler sınıfına girmiştir . Zengin doğal kaynakları , 211 , 4 milyon nüfusu ve geride bıraktığımız son 25 yılda gösterdiği büyüme performansı ile Uzak Doğu’nun kaplanları arasında sayılan Endonezya , 1997 yılı ortalarında başgösteren Asya Krizi ile mali çevrelerin dikkatlerini üzerinde toplamıştır .

Ülke ekonomisinin itici gücü gayri safi yurt içi hasıladaki % 24 . 3’lük payı ile imalat sanayisidir . Bunu sırasıyla tarım ( % 19 . 5 ) , madencilik ( özellikle petrol ve doğal gaz % 13 . 3 ) , ticaret ve turizm ( % 15 . 3 ) , inşaat ( % 5 . 9 ) , ulaştırma ve iletişim ( % 4 . 9 ) izlemektedir ( 1998 verileri ) . Endonezya temel sektörlerin önemli rol oynadığı dengeli bir ekonomiye sahiptir . Tarım ( hayvancılık , balıkçılık ve ormancılık dahil ) , hem istihdam hem de üretim açısından egemen sektör konumundadır Ulusal ekonomi içinde pek çok kamu teşebbüsü faaliyet göstermektedir . Endonezya’da devlet pek çok doğal kaynağın işletilmesinde tekel durumundadır .

Temmuz 1997 başlarında Tayland’da ortaya çıkan ve daha sonra Malezya’ya yayılan mali kriz Endonezya’da da etkisini gostermiş ve hem ekonomik hem de politik krize neden olmuştur . Yaşanan kriz karşısında Endonezya ilk olarak yurt içi faiz oranlarını yükseltmiş , maliye politikasını sıkılaştırmış ve rupideki dalgalanmalara müdahalede bulunmamıştır . 1997 Ekim’inde Endonezya hükümeti IMF ile makroekonomik dengeyi ve devleti zarara uğratan ekonomik politikaları kaldırmayı amaçlayan bir ekonomik reform programının uygulanması konusunda anlaşmaya varmıştır .

Yaşanan ekonomik ve finansal krizin etkileri oldukça şiddetli olmuştur . 1998 yılında reel GSMH yaklaşık % 13 , 7 oranında daralmıştır . 1999 yılında ise reel GSMH’de % 0 , 3 oranında bir büyüme gerçekleşmiştir . 1998 yılında %78 olarak gerçekleşen enflasyon oranı 1999’da %2 ye gerilemiştir . 1997-98 yıllarında yaşanan kuraklık pirinç ithalatının rekor düzeye ulaşmasına neden olmuşsa da , döviz kurundaki olumsuz değişiklikler nedeniyle krizin ilk dönemlerinde toplam ithalatta düşüş yaşanmıştır .

Harcanabilir gelirin düşük seviyede olması ihracatı büyümenin temel etkenlerinden biri haline getirmiştir . 1970’lerin orta dönemlerinden önce Endonezya’nın ihracatı doğal kauçuk , hindistan cevizi yağı , kurutulmuş hindistan cevizi ve ham petrol gibi  temel ticari mallardan oluşmaktaydı . 1983 yılında petrol fiyatlarında yaşanan düşüş sanayileşme için itici güç olmuş ve yarı işlenmiş ve imal edilmiş malların ihracatta egemen duruma gelmesini sağlamıştır . 1980 ortalarında turizmi geliştirmek üzere atılan kararlı adımlar da ihracat kazancına  olumlu etkide bulunmuştur .

7 Eylül 2000 tarihinde Endonezya hükümeti IMF’e verdiği niyet mektubunda revizyona gitmiştir . Bankacılık sektöründe gerçekleştirilecek reformlar , kurumların yeniden yapılandırılması , yasal düzenlemeler anlaşmanın en önemli konularıdır . Ekonominin hızlandırılması amacıyla hazırlanan yeni planda Dünya Bankası ve Asya Kalkınma Bankası tarım sektörünün performansının artırılmasında önemli rol oynayacaktır .

Yabancı sermaye halen kriz öncesindeki seviyesinden uzaktadır ve hisse senedi piyasası da düşük bir seviyedir .

Tarım: Tarım , balıkçılık ve ormancılık sektörleri de dahil edildiğinde , ülkenin en önemli istihdam kaynağıdır . Ülke nüfusunun yüzde 53’üne iş olanağı sağlayan tarım sektörü , Endonezya’nın ulusal ekonomik büyümesinde de önemli bir rol oynamaktadır . Yetiştirilen belli başlı tarım ürünleri pirinç , mısır , tatlı patates , soya fasulyesi , yer fıstığı , doğal kauçuk , kahve , kakao , çay , şeker , tütün , biber ve baharatlardır . Endonezya dünyanın ikinci en büyük kauçuk üreticisi , dördüncü en büyük kahve üreticisi , önde gelen hint kamışı kaynağı , palm yağı , baharat ve belli başlı yağ üreticisi ve ihracatçısıdır .

Ülkede kullanılan temel besin kaynağı pirinçtir . Java , Bali va Madura gibi adalar başlıca pirinç üretim merkezleridir . Sanayileşme ve nüfusun yoğunluğu ekilebilir alanların kaybına yol açmıştır . Endonezya’da pirinç üretiminde 1985 yılından beri azalma olduğu görülmektedir . Ülke her sene piyasalardan yaklaşık 3 , 5 ton ( ihtiyacının % 10’u ) pirinç ithal etmektedir ve bu da Endonezya’yı en önemli pirinç ithalatçısı haline getirmiştir .

Yağ palmiyesi sayısında  son yıllarda hızlı bir artış yaşanmıştır . 1967 yılında 106 , 000 hektar olan ekili alan 1999 yılında 2 , 96 m hektara yükselmiştir . Bu sektörde yaklaşık 2 milyon kişi istihdam edilmektedir . Aynı dönem için üretim miktarı da 167 699 tondan 5 , 3 tona yükselmiştir . Hükümet yağ palmiyesi alanındaki yatırımları desteklemektedir .

Dünyada kauçuk üretiminde 2 . sırada olan Endonezya , kahve üretiminde de 4 , sırada yer almaktadır . 1968 yılında 736 000 ton olan doğal kauçuk üretim miktarı 1999 yılında 1 , 6 milyon tona yükselmiştir . Kahve alanında ise 1968 yılında 157 000 ton olan üretim miktarı 1998 yılında 391 000 olarak gerçekleşmiştir .

Balıkçılık: Balık Endonezya halkının beslenmesinde önemli bir yer tutmakla birlikte sektörün GSYİH daki payı 1999 yılı itibariyle %2 , 9 olarak gerçekleşmiştir . Ülkenin balıkçılık potansiyeli düşünüldüğünde bu oran oldukça düşük kalmaktadır . Balıkçılığın büyük bir kısmı geleneksel yöntemlerle gerçekleştirilmektedir . Endonezya’da ağırlıklı olarak ticari açıdan değerli olan karides ve orkinos gibi deniz ürünlerinin balıkçılığı yapılmaktadır . Bunlar daha sonra Asya Bölgesi’ndeki ülkelere ihraç edilmektedir . Endonezya hükümetinin tahminlerine göre yıllık balık tutma potansiyeli 6 , 2 milyon ton iken 1999 yılında bu tutar 3 , 95 milyon ton olarak gerçekleşmiştir .

Ormancılık: Endonezya topraklarının aşağı yukarı % 59’u ormanlık arazi olarak kabul edilmekte olup , Güneydoğu Asya’nın orman açısından en zengin ulusudur . Ormancılık , petrol ve doğal gazdan sonra Endonezya’ya en çok döviz kazandıran sektördür . Endonezya dünyanın en fazla kontraplak ihracatı yapan ülkesidir . Ormanlık alanın tümü devletin elindedir fakat işletme hakkı özel şirketlere kiralanmaktadır .

Sanayi: Sanayi , Endonezya’nın iktisadi büyümesinin arkasındaki itici güçtür . Tekstil , petro-kimyasallar , kimyasallar , çimento , gübreler , temel metaller , motosiklet , kağıt , ayakkabı , mobilya , çelik , cam eşya , ev eşyası , elektronik eşyalar , sıvılaştırılmış doğal gaz ( LNG ) , kauçuk ürünler , işlenmiş gıda , vb . Endonezya’da üretilen belli başlı ürünlerdir .

Endonezya , Güneydoğu Asya’daki en gelişmiş uçak sanayine sahiptir . Küçük ve sabit kanatlı uçaklar , uçak için yedek parça , helikopter ve motorlar ülkenin en çok ihraç ettiği ürünlerdir . Uçak sanayine ek olarak Endonezya’nın , otomotiv yedek parçalar ve elektronik eşyalar üretme kapasitesi her geçen gün artmaktadır . Ülke , bölgenin en önemli motorlu araçlar ve motor yedek parçası üreticilerinden biri olma yolundadır .

Yapılan yatırımlar sonucunda imalat sanayinin GSMH’daki payı artmıştır . GSMH’daki payı 1965’te %8 , 3 iken 1999 yılında bu oran %25 , 7’ye ulaşmıştır . 1980’lerde petrol ihracatının düşmesi sonucu hükümet alternatif ihraç ürünlerini geliştirmek üzere çeşitli politikalar uygulamıştır .   Bunun sonucu olarak 1983-1999 yılları arasında imalat sanayi ürünleri ihracatı 3 , 2 milyar $’dan 23 , 2 milyar $’a ulaşmış ve toplam ihracat içindeki payı da %15 , 2’ den %77 , 7’ye yükselmiştir .  

Endonezya sanayi geliştikçe otomobil , sanayi makinaları , ofis malzemeleri üretiminde , gıda ve meşrubat paketlemesinde kullanılan çelik ve metal ürünlere ve dolayısıyla ağır sanayiye olan iç talep hızla artmıştır .

İmalat sanayi ekonomide giderek daha önemli bir rol oynamaktadır . Belli başlı sanayi sektörleri arasında demir-çelik , alüminyum , petrol rafinerileri , petrokimyasallar , çimento , kağıt , tekstil , motorlu araçlar ve yüksek teknoloji sanayileri yer almaktadır . Tekstil ve hazır giyim sanayi de hızla gelişmekte olup ihracatta önemli bir paya sahiptir . Tekstil ürünlerinin üçte biri ihraç edilmektedir . 1999 yılında 6 , 4 milyar dolar tekstil ürünü ihraç edilmiştir . Tekstil sektörü petrolden sonra ülkeye en çok döviz kazandıran ikinci kalemdir .

Kağıt ve selüloz sanayi 1980’lerin ortalarından itibaren özel sektörün de devreye girmesi ile gelişmiştir . Geçen 10 yıl içinde bir çok özel Endonezya şirketi bu sektörde faaliyet göstermeye başlamıştır . 1999 sonu itibariyle ülkede 17 selüloz , 88 kağıt fabrikası bulunmaktadır . Sektörün yıllık üretim kapasitesi ise 4 , 9 milyon ton selüloz ve 10 , 7 milyon ton kağıttan oluşmaktadır .

1980’lerin ortalarına kadar sadece gübre üretmekte olan petrokimya sanayi , bugün benzen , methanol , formik asit , parakisilen , polietilen , polipropilen , polisitiren ve saf terefitalik asit gibi çeşitli petrokimyasalları üretebilmektedir .   Tekstil ve hazır giyim sektörü de dahil olmak üzere Endonezya’nın iktisadi kalkınmasında en önemli rolü , ülkedeki ucuz iş gücünden yararlanmak isteyen Asya’nın yeni sanayileşen ülkelerinin yatırımlarını Endonezya’nın sanayileşmiş bölgelerine kaydırmaları oynamaktadır . Bu üreticiler yatırımlarını Endonezya’ya nakletmekle aynı zamanda kota sınırlamalarından da kurtulmuş olmaktadırlar .

Madencilik: Endonezya’da son zamanlarda yapılan araştırmalar ülkenin maden rezervlerinin tahmin edilenden çok daha zengin olduğunu göstermiştir . Halen bilinen ve işlenen madenler de oldukça zengindir . Endonezya dünyadaki en büyük teneke üreticisidir . Endonezya , Malezya’dan sonra dünyanın ikinci büyük kalay üreticisidir . Bundan başka boksit , bakır , nikel , demir , altın ve gümüş çıkarılan diğer önemli madenlerdir . Daha az miktarlarda manganez , fosfat ve sülfür de çıkarılmaktadır . Ancak bu madenlerden pek çoğu birbirinden uzak bölgelerde bulunduğu için çıkarılmaları hayli maliyetli olmaktadır . Hükumetin gelecekte petrole alternatif enerji kaynağı olarak düşündüğü kömür madeninin çıkarılmasında da artış vardır .

Altyapı

Ulaşım ve iletişim sektöründe yabancı yatırımcılara karşı uygulanan kısıtlamaların 1994 yılında kaldırılmasıyla birlikte bu alanda pek çok proje uygulamaya konulmuştur . Söz konusu projeler özellikle iletişim sisteminin genişletilmesi ile otoyol ve havaalanları inşaasında yoğunlaşmaktadır . İletişim sektöründe 1994’ten beri mobil telekomünikasyon sistemi daha yaygın hale getirilip modernleştirilmiştir .

Karayolları: Endonezya’nın karayolları ağı gelişmişlik düzeyi açısından bölgelerarası farklılık gösteren bir yapıya sahiptir . Sumatra , Bali ve Madura illerindeki yolların oldukça iyi durumda olmasına rağmen Sulawesi , Kalimantan ve Iriyan Jaya’dakiler yetersizdir . Bununla birlikte yeni yollar yapılmakta ve varolanlar onarılmaktadır . Karayolu yapımı ile ilgili olarak planlanan yatırımlar ekonomik krizden olumsuz etkilenmiştir .

Demiryolları: Endonezya’da karayolları ile kıyaslandığında demiryolları yetersizdir . Toplam 65 . 000 km olan demiryolu sistemi hem yük hem de yolcu taşımacılığında kullanılmaktadır . Demiryolları devlet tekelindedir .

Havayolları: Gelişmiş bir havayolu sistemine sahip olan Endonezya’da 179 ticari havaalanı bulunmaktadır . Bunlardan 61 tanesi büyük olarak nitelendirilmektedir ve 7 tanesine büyük jetler de inebilmektedir . Endonezya’daki havayolları 1990’larda hızla büyümüştür fakat yaşanan ekonomik krizden olumsuz etkilenmişlerdir .

Limanlar: Endonezya’da 349 küçük ve büyük liman bulunmaktadır . Bunlardan 127 tanesi okyanusta yolculuk yapan gemileri barındırabilecek şekilde donatılmıştır , diğerleri ise adalar arasında ulaşımı sağlayan daha küçük boyutlardaki gemiler içindir . En büyük genel kargo limanı Cakarta’da bulunan Tanjung Priok olup , ülkenin diğer üç büyük yükleme limanları Kuzey Sumatra’da bulunan Medan’daki Belawan , Doğu Java’da bulunan Surabaya’daki Tanjung Perak Limanı; Güney Sulawesi’deki Ujung Padang Limanıdır .

Enerji: Enerji açısından oldukça zengin bir ülke olan Endonezya’da başlıca enerji kaynakları , güneş enerjisi , gelgit enerjisi ve rüzgardan elde edilen enerjiye ek olarak hidro-elektrik santralları gibi daha geleneksel enerji kaynaklarıdır . Elektrik , kömür , doğal gaz ve ham petrol ülkede üretilen en önemli enerji kaynaklarıdır .

OPEC üyesi olan Endonezya Eylül 1986’dan beri üretimini bu kuruluşun limitlerine göre gerçekleştirmektedir . Mart 2000’de Viyana’da gerçekleştirlen zirvede Endonezya’nın üretimi 1 , 28 milyon b/d’ ye yükselmiştir . Dünya fiyatlarının yüksekliği nedeniyle kotalar revize edilmiş ve  Endonezya’nın üretim kotası Ağustos 2000’de 1 , 32 milyon b/d olarak belirlenmiştir . 1999 yılında ihracatın %20’sini ham petrol , gaz ve rafine edilmiş petrol oluşturmuştur . Üretimin %50’si ihraç edilmektedir , en önemli pazarlar ise Japonya , Avustralya , Güney Kore , Çin ve ABD’dir .

Üye olduğu uluslararası örgüt ve iktisadi gruplar

Endonezya’nın üye olduğu ve dış ticaretiyle iktisadi politikalarını etkileyen örgütlerden bazıları şunlardır: APEC , AsDB , ASEAN , CCC , CP , ESCAP , FAO , G-15 , G-77 , IAEA , IBRD , ICAO , ICC , ICFTU , ICRM , IDA , IDB , IFAD , IFC , IFCRS , IHO , ILO , IMF , Inmarsat , Intelsat , Interpol , IOC , IOM ( gözlemci ) , ISO , ITU , NAM , OIC , OPCW , OPEC , UN , UNCTAD , UNESCO , UNIDO , UNIKOM , UNMIBH , UNMOP , UNMOT , UNOMIG , UNPREDEP , UPU , WCL , WFTU , WHO , WIPO , WMO , WTO

Kategori: Ekonomi | 


Etiket: endonezya tarihi, edonezya coğrafi özellikleri , endonezya para birimi, nüsuf ve sosyal hatay